Talebedunyasi.com olarak Zambak 10.S?n?f yeni müfredat dil ve anlat?m kitab?n?n cevaplar?n? sizlerle payla??yoruz.
Sayfa 65 ve Sayfa 70 Aras? Cevaplar
8. Anlat?m Türlerinin S?n?fland?r?lmas?
Haz?rl?k
?nsanlar birikimlerini niçin farkl? türlerle anlat?yorlar?
CEVAP:Çünkü insanlar bir konu hakk?nda yazmak ya da konu?mak istediklerinde farkl? farkl? amaçlar ta??rlar. Bir anlat?mda amac?m?z heyecanland?rmak ise o ?eyi olay veya olaylar yoluyla okuyanlar? adeta olay? ya?ayacak bir ?ekilde hikâye ederiz. Okuyanlar? bir hayal vas?tas?yla ili?kilendirmek, o ?eyi gözleri önünde canland?rmak istiyorsak, sanatl? ifadeler kullanarak onu bir tablo gibi canland?rarak betimleriz. Amac?m?z okuyanlara heyecan vermek, bilgi veya haber vermek ise sanats?z ve aç?k bir ifadeyle do?rudan do?ruya anlatma yolunu tercih ederiz. Verilen bilgi ve haberler konusunda okuyanlar? inand?rmak istiyorsak amac?m?z? ispat ve delillerle ifade ederiz.
Metin ?nceleme
1.) Her anlat?m: gerçekle?ti?i ba?lam içinde ayr? bir bütündür. Anlat?m, dil bilgisi kurallar? ve anlam ili?kisi ile birbirine ba?lanan cümle ve paragraf adl? birimlerden olu?ur. Buna göre okudu?unuz metnin kendi içinde bir bütünlük ve birim de?eri ta??y?p ta??mad???n? belirtiniz.
CEVAP:Metin, kendi içinde cümleler ve paragraflar vas?tas?yla bir bütünlük ve birim de?eri ta??maktad?r. Bu bütünlük neticesinde ortaya hikâye ç?km??t?r.
2.)Edebî türler veya metin türlerinde farkl? anlat?m birlikleri bir araya gelir. Bir hikâyede betimleme, aç?klama, tan?tma amac?yla yaz?lm?? parçalar öyküleme (hikâye etme) çevresinde birle?ir. Makalede; aç?klama, tan?mlama, tart??ma, ö?retme, anlat?m biçimleri birlikte kullan?labilir. Buna göre okudu?unuz metinde hangi anlat?m türleri kullan?lm??t?r? Örneklerle aç?klay?n?z.
CEVAP:Bu metinde daha çok betimleme ve öyküleme anlat?m türleri kullan?lm??t?r. Örne?in; “Bir sonbahar günü bakt? ki küçük çam a?açlar? filizi, körpe diken yapraklar?yla, üç be? kocayemi? ç?ng?l ç?ng?l yemi?leriyle yer yer esmer pembe, kül rengi topra?a saye salar.” cümlesinde s?fatlar ve ayr?nt? bildiren sözcükler yard?m?yla adeta bir resim çizilmekte, yani betimleyici anlat?m türü kullan?lmaktad?r.
“Bir sabah her zamanki çam?n alt?na vard?m ki bir köylü kad?n, üç yar? ç?plak çocuk garip birtak?m ta?lar, tahtalar, saçlarla bir ?eyler yaparlar. Bu, her taraf?ndan poyraz, lodos, gün do?usu, ke?i?leme, y?ld?z, karayel rüzgâr? giren bir evdi. Mustafa arkas?na ye?iller giymi? güçlü kuvvetli bir kad?n takm??, üç evle?ine çizgiler, ocaklar aç?yordu.” paragraf?nda ise betimlemeyle birlikte bir olay?n anlat?lmas? söz konusu olmakta, yani öyküleyici anlat?mdan yararlan?lmaktad?r.
3.)Anlat?m?n gerçekle?mesinde ileti?ime kat?lan ö?eler, anlat?m?n amac?, al?c?da uyand?r?lmak istenilen etki ve anlat?c?n?n anlat?lan husus veya obje kar??s?ndaki tavr? anlat?m türünü belirler. Buna göre okudu?unuz metinde anlat?m türünün belirlenmesinde hangi unsurlar?n etkili oldu?unu tart??arak aç?klay?n?z.
CEVAP:?leti?ime kat?lan ö?eler (gönderici, al?c?, ileti, kanal, ba?lam), anlat?m?n amac? (bir olay? veya durumu hikâye etme), al?c?da uyand?r?lmak istenen etki (konu, tema) ve anlat?c?n?n anlat?lan husus veya obje kar??s?ndaki tavr? (üslup, anlat?m) bu metnin anlat?m türünün belirlenmesinde ayr? ayr? etkili olmu?tur. |